Het oorspronkelijke gebouw van de Hamermolen, gelegen aan de Koppelsprengen te Ugchelen (gem. Apeldoorn), is gebouwd omstreeks 1646 als papiermolen. Het water van de spreng werd gebruikt voor de aandrijving van het waterrad en als proceswater voor de productie van papierpulp. De naam van de Hamermolen is afkomstig van de zogenaamde hamers, waarmee lompen van katoen of linnen kapot werden geslagen. De hierbij vrijkomende vezels vormden, vermengd met water, de basis voor het papier maken. De as van het waterrad was voorzien van een aantal nokken, die voortdurend de hamers optilden en lieten vallen in de bakken met lompen en water en op deze wijze dit mengsel tot een pulp stampten. Van circa 1850 tot 1880 heeft de Hamermolen ook nog als korenmolen dienst gedaan.

Rond 1900 is de Hamermolen afgebrand, nadat dit ook al eerder in 1876 was gebeurd. Het huidige gebouw dateert van 1910 en is als wasserij herbouwd. Ook toen werd het waterrad gebruikt als energieopwekker en het water van de sprengen als waswater. In 1960 werd de wasserij gesloten.

Hierna is het gebouw enige malen verbouwd en heeft het dienst gedaan als pension tot de laatste grondige renovatie in 2000, waarna het ingericht is als training- en congrescentrum.

In 1989 hebben enkele sympathisanten de Stichting Vrienden van de Hamermolen opgericht, die - met hulp van een aantal sponsoren en met een flink stuk zelfwerkzaamheid - een nieuw waterrad en molenhoofd (steiger met molengoot) heeft laten bouwen. De stichting beheert en onderhoudt het waterrad en het molenhoofd tot op de dag van vandaag.

In 2005 is wederom met de nodige zelfwerkzaamheid en met hulp van derden op bescheiden schaal elektriciteitsopwekking gerealiseerd.